بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات،
چکیده
در این پژوهش تأثیر کشاورزی قراردادی بر هزینه کرد، سودآوری و رفتار احتمالی بهره‌برداران در مزارع کلزای استان آذربایجان شرقی در هفت سناریو بررسی شد. سناریوهای مورد مطالعه عبارت از شرایط فعلی با و بدون لحاظ ریسک، تثبیت درآمدی، واگذاری زمین و دریافت اجاره‌بها همزمان با فروش، واگذاری زمین و دریافت اجاره‌بها همزمان با فروش و تثبیت درآمدی، واگذاری زمین و پرداخت اجاره‌بها همزمان با فروش به همراه تثبیت درآمد و پرداخت به‌موقع و در نهایت تثبیت درآمدی و پرداخت نیمی از آن در ابتدا می‌باشند. نتایج حاکی از آن بود که در زراعت بدون قرارداد، هزینه زراعت هر هکتار کلزا 36/2 میلیون ریال و ارزش خالص حال و نرخ بازده داخلی به ترتیب 21/3 میلیون ریال و 149/97 درصد می‌باشد. در شرایط ریسکی به احتمال 80 درصد هزینه تولید کمتر از 35/3 میلیون ریال نبوده و ارزش خالص حال و نرخ بازده داخلی بیشتر از 15/5 میلیون ریال و 107/9 درصد نخواهد بود. کشاورزی قراردادی شاخص‌های سودآوری را بهبود می‌دهد ولی تثبیت درآمدی به احتمال زیاد از میزان مراقبت‌های زراعی و هزینه تولید خواهد کاست. طبق یافته‌های مطالعه، واگذاری زمین و دریافت اجاره هنگام برداشت و پرداخت به‌موقع درآمد فروش، مؤثرترین عوامل در میزان سودآوری زراعت کلزا بوده و بیشترین نقش را در تصمیم‌گیری بهره‌بردار در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش کشاورزی قراردادی دارند.
)